روابط اقتصادی ایران و ازبکستان
روابط دیپلماتیک ایران و ازبکستان در سال 1992 آغاز شد و پس از آن تا سال 1995 هر دو کشور سفارتخانه‌های خود را در تهران و تاشکند دایر کرده بودند و از همان دوره مناسبات اقتصادی دو کشور آغاز شد و روند رو به رشدی را در پیش گرفت. مهم‌ترین محورهای همکاری ایران و ازبکستان در حوزه تجارت دوجانبه، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و مسیرهای ترانزیت بین‌المللی بوده است.
مهم‌ترین صادرات ایران به ازبکستان
صادرات ایران به ازبکستان در سال 2018 معادل 127 میلیون دلار بوده که در 8 گروه کالایی از جمله محصولات پلیمری و پلاستیک، محصولات شیمیایی، خانه‌های پیش‌ساخته، سنگ و شیشه، ماشینآلات صنعتی، مواد معدنی، صنایع غذایی، محصولات گیاهی، محصولات نساجی و فلزات انجام گرفته است. در جدول ذیل به تفکیک می‌توانید سهم و حجم مهم‌ترین زیرمجموعه‌های این گروه‌ها را مشاهده نمایید:
| گروه کالایی | ارزش(میلیون دلار) | اقلام وارد شده | سهم(%) | ارزش (میلیون دلار) |
|
محصولات پلیمری و پلاستیک |
30.2 |
پلیمرهای پروپیلن | 11.8 | 14.9 |
| پلیمرهای استایرن | 5.73 | 7.26 | ||
| پلیمرهای اتیلن | 2.02 | 2.56 | ||
| ضایعات پلاستیک | 1.14 | 1.45 | ||
| پلی استال | 0.89 | 1.13 | ||
| وینیل کلراید | 0.84 | 1.06 | ||
| دیگر پلیمرهای وینیل | 0.77 | 0.979 | ||
|
محصولات شیمیایی |
16.1 |
محصولات داروئی | 4.03 | 5.11 |
| آلکیل بنزن و نفتالین | 2.31 | 2.91 | ||
| هیدروکربن‌های حلقوی | 1.64 | 2.09 | ||
| اسیدهای پلی‌کربوکسیلید | 0.97 | 1.24 | ||
| انواع چسب | 0.47 | 0.601 | ||
| محصولات شوینده | 0.39 | 0.498 | ||
| اسید، الکل و روغن صنعتی | 0.37 | 0.464 | ||
| پراکسیدهای سدیم و پتاسیم | 0.32 | 0.403 | ||
| خانه‌های پیش‌ساخته | 10.6 | خانه‌های پیش‌ساخته | 8.36 | 10.6 |
|
سنگ و شیشه |
10.3 |
شیشه‌های شناور | 4.92 | 6.24 |
| سرامیک بدون لعاب | 1.7 | 2.15 | ||
| کاشی بهداشتی | 0.64 | 0.806 | ||
| محصولات بلوری دکوراسیون | 0.37 | 0.471 | ||
| انواع شیشه‌های دیگر | 0.27 | 0.337 | ||
|
ماشینآلات صنعتی |
28.2 |
ماشین‌های فرآوری سنگ | 11.1 | 14.1 |
| یخچال | 2.34 | 2.97 | ||
| ماشینآلات ساختمانی | 2.33 | 2.95 | ||
| تجهیزات گرمایشی | 1.69 | 2.14 | ||
| ماشینآلات بالابر | 0.92 | 1.16 | ||
| بویلرهای بخار | 0.61 | 0.773 | ||
| ادوات کشاورزی | 0.56 | 0.717 | ||
| ماشینآلات صنایع غذایی | 0.35 | 0.450 | ||
| مواد معدنی | 14.2 | سیمان | 11 | 13.9 |
|
صنایع غذایی |
8.58 |
شکر خام | 6.44 | 8.17 |
| خوراک دام و طیور | 0.18 | 0.230 | ||
| مخمرها | 0.1 | 0.130 | ||
|
محصولات گیاهی |
4.64 |
چای | 2.45 | 3.1 |
| میوه | 0.61 | 0.778 | ||
| سیب‌زمینی | 0.27 | 0.349 | ||
| میوه‌های استوایی | 0.14 | 0.173 | ||
| محصولات نساجی | 1.85 | نخ کنف، نخ مصنوعی، فرش دستبافت و … | ||
| فلزات | 1.16 | انواع محصولات آهنی و برخی محصولات آلومینیومی | ||
منبع داده‌ها: OEC (The Observatory of Economic Complexity)
مهم‌ترین اقلام واردات ایران از ازبکستان در سال 2018
واردات ایران از ازبکستان در سال 2018 معادل 184 میلیون دلار بوده است. چهار گروه کالایی عمده صادرات ازبکستان به ایران شامل منسوجات، محصولات گیاهی، محصولات شیمیایی و مواد معدنی بوده است. در جدول ذیل به تفکیک می‌توانید سهم و حجم مهم‌ترین زیرمجموعه‌های این گروه‌ها را مشاهده نمایید:
| گروه کالایی | ارزش(میلیون دلار) | اقلام وارد شده | سهم(%) | ارزش (میلیون دلار) |
|
منسوجات |
141 |
پنبه خام | 70.4 | 116 |
| نخ پنبه‌ای خالص | 10.7 | 17.7 | ||
| ابریشم خام | 4.29 | 7.05 | ||
| پشم | 0.2 | 0.32 | ||
| کیسه‌های بسته‌بندی | 0.18 | 0.3 | ||
| ضایعات پنبه | 0.18 | 0.298 | ||
|
محصولات گیاهی |
10.2 |
حبوبات خشک | 5.61 | 9.23 |
| انگور و کشمش | 0.29 | 0.475 | ||
| انواع آجیل | 0.14 | 0.226 | ||
| محصولات شیمیایی | 9.59 | کودهای نیتروژنی | 2.62 | 4.3 |
| کربنات‌ها | 2.48 | 4.07 | ||
| کودهای پتاس | 0.72 | 1.19 | ||
| مواد معدنی | 2.68 | مس | 1.07 | 1.76 |
| کائولین | 0.54 | 0.888 |
منبع داده‌ها: OEC (The Observatory of Economic Complexity)
رشد مبادلات اقتصادی
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط کمیته دولتی آمار جمهوری ازبکستان، شرح مبادلات تجاری ایران و ازبکستان در بازه سال‌های 2011 تا 2017 (بر حسب میلیون دلار) به شرح ذیل بوده است:
| سال | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 | 2013 | 2012 | 2011 |
| صادرات به ایران | 258.29 | 341.79 | 309.28 | 312.22 | 202.66 | 310.6 | 363.8 |
| واردات از ایران | 57.37 | 57.8 | 59.23 | 56.6 | 61.33 | 66.23 | 65.89 |
| مبادلات تجاری | 315.66 | 399.59 | 368.51 | 368.82 | 263.99 | 376.83 | 429.69 |
منبع داده‌ها: State Committee of the Republic of Uzbekistan on Statistics
مبادلات تجاری 315 میلیون دلاری ایران و ازبکستان در سال 2017 در حالی انجام شده که بر اساس داده‌های پایگاه OEC در سال 2018 دو کشور مبادلات تجاری 311 میلیون دلاری را تجربه کرده‌اند. بر اساس گزارش معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سال 2019 مبادلات تجاری دو کشور با رشد 38.26 درصدی به 424.2 میلیون دلار رسیده که از این میزان 204.6 میلیون دلار صادرات ایران به ازبکستان و 219.6 میلیون دلار، واردات ایران از ازبکستان بوده است.
گزارش اختصاصی سبد طلایی ایرانیان