مناطق آزاد اقتصادی ازبکستان

جمهوری ازبکستان داری مناطقی ویژه به لحاظ اقتصادی است. دولت ازبکستان برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را نسبت به این مناطق انجام داده  که شامل ارائه امتیازهای منحصربه‌فردی به سرمایه‌گذاران و تجار می‌شود. نکته جالب‌توجه دیگر آن‌که عمده این مناطق ویژه اقتصادی در مجاورت و یا در بطن مناطق با پتانسیل‌های ویژه گردشگری واقع شده است.

در این بخش نگاهی مختصر به مهم‌ترین مناطق آزاد اقتصادی ازبکستان خواهیم داشت. ازبکستان دارای 12 منطقه آزاد اقتصادی در نوایی، انگرن، جیزاخ، اورگوت، غجدوان، خوقند، نمنگان، هزاراسپ، ترمذ، بالیک، سیردریا و چراغچی است. علاوه بر این، چارواک نیز تنها منطقه تجارت آزاد این کشور محسوب شده و 8 منطقه آزاد اقتصادی در حوزه دارویی (Pharm Free Trade Zone) در شهرهای نوکوس، ضامن، کاسانسوی، سیردریا، بایسون، بوستانلیک، پارکنت و اندیجان و یک منطقه آزاد اقتصادی در حوزه کشاورزی (Agro FEZ)  در بخارا نیز فعالیت می‌کنند.

مزیت‌های مناطق آزاد اقتصادی در ازبکستان

ازبکستان چهار ویژگی خاصِ مناطق آزاد اقتصادی جدید این کشور را قرار گرفتن در بزرگ‌ترین قطب‌های صنعتی، تأمین زیرساخت‌های تولیدی، مزیت‌های ویژه در حوزه امور گمرکی و مالیاتی، و حمایت‌های ویژه دولتی عنوان کرده است. همچنین بر اساس قانون جدید این جمهوری، سرمایه‌گذاری‌های بالاتر از 10 میلیون دلار در این مناطق آزاد برای مدت 10 سال از تمام گونه‌های مالیاتی در این کشور معاف خواهند شد. برای سرمایه‌گذاری‌های بین 5 تا 10 میلیون دلار این مدت 7 سال، 3 الی 5 میلیون دلار معادل 5 سال و درنهایت بین 300 هزار تا 3 میلیون دلار، این معافیت مالیاتی برای مدت 3 سال به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود. این معافیت‌های مالیاتی 8گانه شامل موارد ذیل می‌شوند:

1. مالیات بر زمین؛
2. مالیات بر دارایی؛
3. مالیات بر شرکت‌ها؛
4. پرداخت‌های واحد مالیاتی برای کسب‌و‌کارهای کوچک؛
5. پرداخت‌های گمرکی بر واردات تجهیزات، مواد خام و موارد دیگر؛
6. مالیات بر توسعه زیرساخت‌های اجتماعی؛
7. مشارکت در صندوق تأمین مالی جاده‌ها؛
8. مشارکت در صندوق بودجه‌های مازاد؛

منطقه آزاد اقتصادی اورگوت؛ تصویر از صفحه LinkedIn منطقه آزاد اورگوت

1) منطقه آزاد اقتصادی اورگوت (استان سمرقند)

شهر اورگوت در جنوب شرقی استان سمرقند و با فاصله 332 کیلومتری از تاشکند و فاصله 40 کیلومتری از سمرقند، به شهر درختان هزار ساله و یا درختان هواپیما (Plane trees) معروف است. در حوزه زیرساخت‌های صنعت، این منطقه دسترسی مناسبی به مسیرهای جاده‌ای داشته و شبکه‌های نیروی برق، خطوط لوله گاز، امکانات مخابراتی و منابع آب کافی برای آن تأمین شده است. همچنین مرکز بین‌المللی لجستیک در فرودگاه سمرقند و دسترسی به مسیرهای ریلی بین‌المللی به واسطه این شهر در دسترس است. علاوه بر این، خدمات اداری با اتکاء به اصل «One Stop Shop» در این شهر فراهم آمده و تمامی خدمات بانکی و مالی نیز با سهولت قابل انجام است. در حال حاضر 60 پروژه به ارزش 196 میلیون دلار، با سرمایه‌گذاری خارجی 11 میلیون دلاری در این منطقه آزاد اقتصادی به اجرا در آمده است.

منطقه آزاد اقتصادی غجدوان؛ تصویر از fezgijduvan.uz

2) منطقه آزاد اقتصادی غجدوان (استان بخارا)

غجودان با مساحتی بالغ بر 400 کیلومتر مربع در فاصله 45 کیلومتری شهر تاریخی بخارا و 530 کیلومتری تاشکند قرار گرفته است. این شهر نیز از جمله شهرهای تاریخی ازبکستان محسوب می‌شود که بازرگانان آن نقش مهمی در تجارت جاده ابریشم ایفا می‌کردند. در حال حاضر صنایعی نظیر نساجی، فرآوری میوه و سبزیجات، فرش، چرم، مواد شیمیایی، داروسازی، تجهیزات الکتریکی، خودروسازی و ماشین‌آلات مکانیکی در این منطقه آزاد اقتصادی فعال است.

منطقه آزاد اقتصادی نوایی؛ تصویر از feznavoi.uz

3) منطقه آزاد اقتصادی نوایی (استان نوایی)

شهر نوایی در مرکز استان نوایی به نام شاعر، سیاستمدار و نویسنده نامدار مشترک میان ایران و ازبکستان، امیر علی ‌شیر نوایی نام‌گذاری شده است. فاصله این شهر از تاشکند 468 کیلومتر است. منطقه آزاد اقتصادی نوایی در مساحتی بالغ بر 564 هکتار ساخته شده که 364 هکتار از آن تولیدی و 200 هکتار مربوط به زیرساخت‌ها می‌باشد. این منطقه به جهت دسترسی‌های بسیار خاص ترانزیتی مشهور است و از جذابیت خاصی برای سرمایه‌گذاران برخوردار است. برخورداری از مراکز لجستیک ریلی، جاده‌ای و هوایی از مزیت‌های ویژه این منطقه محسوب می‌شود. در حال حاضر صنایعی نظیر تجهیزات الکتریکی، ماشین‌سازی، داروسازی، مخابرات، مصالح ساختمانی، پوشاک، محصولات پلیمری و لوازم آرایشی و بهداشتی در این منطقه آزاد اقتصادی فعالیت دارند.

منطقه آزاد اقتصادی انگرن؛ تصویر از fez.uz

4) منطقه آزاد اقتصادی انگرن (استان تاشکند)

نام ازبکی شهر انگرن از واژه پارسی «آهنگران» گرفته شده است. این شهر در فاصله 80 کیلومتری از تاشکند قرار گرفته و از این جهت وجود یک منطقه آزاد اقتصادی در آن بسیار حائز اهمیت است. منطقه آزاد اقتصادی انگرن در دو بلوک انگرن-1 و انگرن-2 مساحتی بالغ بر 2800 هکتار داشته و از مراکز لجستیک ریلی و جاده‌ای برخوردار است. مرکز لجستیک این منطقه دارای ظرفیت 5.4 میلیون تن در سال می‌باشد. درحال حاضر مهم‌ترین صنایع موجود در این منطقه ویژه اقتصادی شامل مواد شیمیایی و پتروشیمی، مصالح ساختمانی، صنایع غذایی، چرم و تجهیزات الکترونیکی می‌باشد. تاکنون 21 شرکت با بودجه‌ای 198 میلیون دلاری پروژه‌های خود در این منطقه را به اتمام رسانده، 32 پروژه با بودجه 492 میلیون دلار در دست اجرا می‌باشد و 7 پروژه نیز با بودجه‌ای بالغ بر 308 میلیون دلار به ثبت رسیده است.

منطقه آزاد اقتصادی جیزاخ؛ تصویر از fezjizzakh.uz

5) منطقه آزاد اقتصادی جیزاخ (استان جیزاخ)

شهر تاریخی جیزاخ یکی از نقاط استراتژیک در جاده ابریشم است و در فاصله حدوداً 200 کیلومتری از تاشکند قرار دارد. منطقه آزاد اقتصادی جیزاخ با عنایت به این ویژگی استراتژیک و مزیت‌هایی نظیر دسترسی مناسب به امکانات ریلی، جاده‌ای و هوایی و به ویژه برخورداری از منابع معدنی قوی از سال 2013 فعالیت خود را آغاز کرده است. این منطقه مساحتی بالغ بر 364 هکتار دارد و از تمامی زیرساخت‌ها اعم از منابع انرژی، آب و فاضلاب برخوردار است. درحال حاضر صنایع تولیدی نظیر تجهیزات مخابراتی، لوازم خانگی، محصولات پلی‌پروپیلن، نساجی، فایبرگلاس و خودروسازی در این منطقه فعالیت دارند. حجم سرمایه‌گذاری انجام شده در پروژه‌های این منطقه تاکنون 378 میلیون دلار، از جمله 174 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی بوده است.

منطقه آزاد اقتصادی هزاراسپ؛ تصویر از kun.uz

6) منطقه آزاد اقتصادی هزاراسپ (استان خوارزم)

شهر تاریخی هزاراسپ در منطقه خوارزم یکی از شهرهای کهن ازبکستان است که بر اساس برخی دیدگاه‌ها نام آن از لقب ضحاک گرفته شده است. این شهر در جنوب ازبکستان و فاصله 924 کیلومتری از تاشکند قرار گرفته و با مشهد نیز تنها 863 کیلومتر فاصله دارد. در سال 2017 و با حکمی از سوی آقای شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان منطقه آزاد اقتصادی هزاراسپ در این شهر تأسیس شد. در حال حاضر پروژه‌های متعدد تولیدی در حوزه‌هایی نظیر مصالح ساختمانی، محصولات الکتریکی و الکترونیکی، داروسازی، خودروسازی، چرم، صنایع غذایی و مواد شیمیایی در این منطقه در دست اجراست. حوزه‌هایی نظیر صنایع لبنیات و فرآوری گوشت، تجهیزات و ادوات کشاورزی، محصولات نساجی و فرآوری میوه و سبزیجات از جمله اولویت‌های این منطقه آزاد اقتصادی به شمار می‌رود.

منطقه آزاد اقتصادی خوقند؛ تصویر از xs.uz

7) منطقه آزاد اقتصادی خوقند (استان فرغانه)

شهر تاریخی خوقند نیز از جمله مراکز مهم تاریخی در جاده ابریشم محسوب می‌شود که در فاصله 238 کیلومتری تاشکند قرار دارد. خوقند با قرار گرفتن در نقاط اتصال شبکه‌های ریلی مهم منطقه و مجاورت با کشورهای قرقیزستان و تاجیکستان، در حوزه ترانزیت بسیار حائز اهمیت است. منطقه آزاد اقتصادی خوقند با مساحتی بالغ بر 709 هکتار، در سه بخش کلیدی تأسیس شده است. تاکنون 95 پروژه مختلف در حوزه‌های نساجی، صنایع الکترونیک، داروسازی، چرم، مواد غذایی و ماشین‌آلات مهندسی در این منطقه به اجرا در آمده که 14 مورد از آن‌ها با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی بوده است.

گزارش اختصاصی سبد طلایی ایرانیان